Skarb Szelągów z Lęborka / Historia

Nazwa szeląg wywodzi się z nazwy pieniądza niemieckiego, tj. od schillinga. Był to pieniądz bity najpierw w Nadrenii, a następnie w państwie zakonu krzyżackiego. Później nazwę zaczęto stosować w Rzeczpospolitej oraz podległych lennach, gdzie funkcjonował do XVIII wieku. Początkowo szelągi wytwarzano z kruszców szlachetnych, takich jak złoto i srebro. Z szelągiem wiąże się ściśle słowo "boratynka", czyli szeląg Jana Kazimierza. Pieniądze te wytwarzano w Rzeczpospolitej w latach 1659-1668. Wówczas to wprowadzono na rynek monety miedziane, które miały przymusową wartość jednego srebrnego szeląga. Monety wybijano w mennicy Tytusa Boratiniego, wyznaczając jednak limity pieniądza. Jednak bardzo szybko Boratini przekroczył nałożone progi i doprowadził do masowego zalewu bezwartościowym pieniądzem, niszcząc w ten sposób rynek monetarny Rzeczpospolitej. Dlatego dzisiaj nazwa szeląg kojarzy się nam z czymś bardzo marnym, niemającym wartości. Szacuje się, że wybito 1,8 miliarda boratynek. W tym od 10 do 20 proc. było fałszywych i co znamienne, dzisiaj jednymi z najdroższych są historyczne falsyfikaty.

Skarb, składający się z monet XV-wiecznych, ukryty został na pewno po 1477 r., na co wskazują najpóźniejsze monety w skarbie. "Historycy po zbadaniu monet stwierdzili, że składał się z monet bitych przez Krzyżaków oraz bitych przez mincerzy w miastach Prus Królewskich: Toruniu 34 sztuki, Gdańsku 186 sztuk i Elblągu 27 sztuk, tzw. szelągów. (Pozostała liczba monet pochodzi od mistrzów krzyżackich rządzących już po bitwie pod Grunwaldem, od 1414 do 1489 roku). Jako ciekawostkę można wspomnieć, że w zbiorze znajdują się trzy fałszywe monety. Wynika z tego, że ówcześni przestępcy również nie próżnowali, pomimo tego, że złapanie na gorącym uczynku groziło wymyślną karą śmierci (przepisy złagodzono dopiero za czasów Napoleona Bonapartego, który de facto sam był fałszerzem i przed kampanią rosyjską nakazał fałszowanie rubli rosyjskich).

Skarb szelągów z Lęborka

monety XV-wieczne